UNIVERZITET U TUZLI
EDUKACIJSKO-REHABILITACIJSKI FAKULTET
Tuzla, 26.09.2024. godine
O B A V I J E S T
Nikolina Jovanović, bachelor logopedije i audiologije javno će braniti završni magistarski rad pod nazivom „Ortografsko procesuiranje ćiriličnog pisma“ dana 11.10.2024. godine u 11,00 sati u Sali za sjednice Edukacijsko-rehabilitacijskog fakulteta Univerziteta u Tuzli, pred Komisijom u sastavu:
- dr.sci.Leila Begić, redovni profesor na užoj naučnoj oblasti “Logopedija” Edukacijsko-rehabilitacijskog fakulteta Univerziteta u Tuzli, predsjednik,
- dr.sci. Mirela Duranović, redovni profesor na užoj naučnoj oblasti “Logopedija” Edukacijsko-rehabilitacijskog fakulteta Univerziteta u Tuzli, član – mentor,
- dr.sci. Zamir Mrkonjić, redovni profesor, na užoj naučnoj oblasti “Logopedija” Edukacijsko-rehabilitacijskog fakulteta Univerziteta u Tuzli, član.
Za zamjenika članova komisije imenovan je dr. sci. Lejla Junuzović-Žunić, redovni profesor za užu naučnu oblast „Logopedija“ na Edukacijsko-rehabilitacijskom fakultetu Univerziteta u Tuzli.
Pristup javnosti je slobodan. Magistarski rad se može pogledati u Sekretarijatu fakulteta svakim radnim danom od 08,00 – 16,00 sati.
REZIME RADA
Ovaj rad se bavio ortografskim procesuiranjem ćiriličnog pisma.
Cilj:Ispitati karakteristike ortografskog procesuiranja ćiriličnog pisma.
Metode: Uzorak ispitanika činilo je 120 učenika redovne osnovne škole. Ispitanici su bili učenici prvog, drugog, trećeg, četvrtog, šestog i osmog razreda. U svakom razredu ispitano je 20 učenika. Svi zadaci su bili ispitani i na ćirilici i na latinici. Za procjenu vještina čitanja i pisanja kod učenika korišten je Test za procjenu disleksije (Duranović, 2013). Procjenjena je i sposobnost fonemske svjesnosti i radna memorija. Za procjenu ortografskog procesuiranja kreirani su zadaci na ćirilici i na latinici koji su uključivali ortografsko znanje specifično za riječi i generalno ortografsko znanje. Statistička obrada podataka rađena je u programu IBM SPSS Statistics.
Rezultati: Rezultati su pokazali da su svi učenici u oba pisma pokazivali bolje ortografsko znanje specifično za riječi, ali da je ono bilo negativno statistički značajno samo za ćirilicu što znači da su sporije čitali učenici koji su imali duže vrijeme reakcije na zadacima ortografskog znanja. Uspješnost je bila bolja u zadacima kako se uzrast učenika povećavao. Najznačajnije korelacije su potvrđene između fonoloških vještina i vještina čitanja i pisanja. Ortografsko znanje nije povezano sa ćirilicom koja je primarno pismo ovih učenika. Pokazalo se da je ortografsko znanje povezano sa latiničnim pismom koje se na ovom području smatra sekundarnim pismom.
Zaključak: Dokazano je da su fonološke sposobnosti u ovom istraživanju povezane sa čitanjem. Ortografsko znanje nije bilo poveazno sa ćiriličnim pismom, iako to pismo učenici prvo usvajaju, ali je bilo povezano sa latiničnim pismom. Možemo zaključiti da za pisma sa transparentnom ortografijom kao što je u bosanskom, hrvatskom i srpskom jeziku, ortografsko znanje ima značaj samo prilikom učenja čitanja i pisanja, dok je fonologija primarna i tokom usvajanja i kod vještih čitača.
Ključne riječi: ortografsko procesuiranje, čitanje, fonemska segmentacija, izbacivanje fonema, radna memorija.