UNIVERZITET U TUZLI
MEDICINSKI FAKULTET
Univerzitetska 1
Tuzla
O B J A V L J U J E
Kandidat Nađa Škapur, dipl. fizioterapeut, javno će braniti završni magistarski rad pod naslovom: „Fizička aktivnost i kvalitet života djece sa urođenim srčanim manama na području Tuzlanskog kantona“, dana 24.09.2025. godine u 14,00 sati na Medicinskom fakultetu Univerziteta u Tuzli, Učionica Anatomije pred Komisijom u sastavu:
- Dr. sc. Dževad Džananović, vanredni profesor – predsjednik,
(nastavni predmet “Fizijatrija i rehabilitacija” na Medicinskom fakultetu Univerziteta u Tuzli),
- Dr. sc. Devleta Hadžić, vanredni profesor – mentor i član,
(nastavni predmet “Pedijatrija” na Medicinskom fakultetu Univerziteta u Tuzli),
- Dr. sc. Amela Selimović, docent– član,
(nastavni predmet “Pedijatrija” na Medicinskom fakultetu Univerziteta u Tuzli).
Za zamjenika članova Komisija iz prethodnog stava ovog člana imenuovana je dr. sc. Asja Hotić-Hadžiefendić, docent za nastavni predmet “Fijzijatrija i rehabilitacija” Medicinskog fakulteta Univerziteta u Tuzli.
Završni magistarski rad može se pogledati u Sekretarijatu fakulteta radnim danom od 10,00 do 14,00 sati.
Pristup javnosti je slobodan.
REZIME RADA
Predmet ovog istraživanja bio je kvalitet života i stepen fizičke aktivnosti djece sa USM na području Tuzlanskog kantona. Ciljevi istraživanja bili su da se utvrde vrsta, obim i intenzitet fizičke aktivnosti djece s urođenim srčanim manama, njihov kvalitet života kroz četiri dimenzije (tjelesna sposobnost, emocionalno, socijalno i školsko funkcioniranje), istraže faktore koji utiču na kvalitet života i da se utvrdi povezanost fizičke aktivnosti sa kvalitetom života ove djece. Ovo je bila prospektivna opservacijska studija slučaja i kontrole koja je provedena na Klinici za dječije bolesti UKC Tuzla tokom 2025 godine. Istraživanje je provedeno mješovitim metodama koje uključuju analizu demografskih i kliničkih podataka, individualne polustrukturirane intervjue i psihosocijalne upitnike. Istraživanje je odobreno od strane Etičkog komiteta UKC Tuzla, a sve procedure provedene u studiji, koje uključuju ljudske subjekte bile su u skladu s etičkim standardima institucionalnog i/ili nacionalnog istraživačkog odbora i s Helsinškom deklaracijom iz 1964. i njenim kasnijim amandmanima ili uporedivim etičkim standardima. U statističkoj obradi rezultata korištene su standardne metode deskriptivne statistike. Našim istraživanjem je potvrđena opšta incidenca USM, koja je i u našem istraživanju iznosila kao što se izvještava ujednačeno širom svijeta od 0,8-1% (Parker i sar., 2024). Prosječna dob ispitanika sa USM iznosila je 10,96 ± 3,38 godina, prosječna tjelesna masa 43,08 ± 18,83 kilograma, dok je prosječna tjelesna visina ispitanika 145,39 ± 19,56 centimetara. Indeks tjelesne mase (BMI) u prosjeku za sve ispitanike iznosio je 19,57 ± 4,82 kg/m², što odgovara normalnom zdravom rasponu uhranjenosti. Indeks tjelesne mase ili bodi mas indeks (BMI) bio je niži u ispitanika sa USM u odnosu na kontrolnu skupinu, i statistički značajno češće bilo je teško pothranjene djece u skupini ispitanika sa USM, dok je statistički značajno češće djece sa prekomjernom težinom bilo u kontrolnoj skupini. Više od polovine djece sa USM podvrgnuto je hirurškom liječenju, a trećina operisanih imala je višestruke operacije. Trećina ispitanika sa USM koristilo je medikamentoznu terapiju i to su uglavnom bila operisana djeca. Nešto više od trećine ispitanika sa USM nije primalo nikakvu terapiju. Od operisanih ispitanika sa USM, njih četvrtina operisana je odmah po rođenju, još polovina ih je operisano do kraja prve godine, četvrtina u predškolskoj i četvrtina u školskoj dobi. Vrsta potrebnog tretmana bila je u direktnoj vezi sa težinom USM, jer su djeca sa težom formom USM češće zahtijevala hirurško i medikamentozno liječenje, i zahtijevala su ga u ranijoj dobi. Djeca sa USM su imala značajno manju fizičku aktivnost i značajno više ograničenja u svakodnevnom funkcionisanju u odnosu na zdravu kontrolnu grupu, što je bilo izrazitije kod fizički zahtjevnijih zadataka kao što su trčanje, penjanje uz stepenice, nošenje ili duža šetnja, dok su kod manje zahtjevnih fizičkih zadataka kao što su penjanje uz jedan stepenik, pregib, klečanje, kupanje, oblačenje i kraća šetnja, razlike nađene ali nisu bile statistički značajne. Učešće u sportu i fiskulturi bilo je veće kod zdravih ispitanika iz kontrolne skupine u odnosu na ispitanike sa urođenim srčanim manama (USM). Statistički značajne razlike u učešću u sportu i fiskulturi između dvije studijske grupe nađene su za učešće u aktivnom sportu, za učešće u nastavi fiskulture u školi, za učešće u sportu u slobodno vrijeme u školi, za sedmično učešće u sportu i fiskulturi, kao i razlike ukupnom skoru. Fizička aktivnost kroz sport i fiskulturu u slobodno vrijeme kod kuće bila je manja u ispitanika sa USM u odnosu na zdravu kontrolnu skupinu, ali nađene razlike za ove stavke nisu bile statistički značajne. Nađen je statistički značajno lošiji kvalitet života djece sa USM u odnosu na kontrolnu zdravu skupinu u ukupnom skoru, i kroz četiri dimenzije (tjelesna sposobnost, emocionalno, socijalno i školsko funkcioniranje). Podgrupe ispitanika sa blagom, umjerenom i teškom formom pojedinačno su takođe pokazale lošiji kvalitet života ispitanika u odnosu na kontrolnu zdravu skupinu. Takođe i međusobnim poređenjem, kvalitet života bio je lošiji što je bila teža forma USM. Analizirajući faktore koji utiču na kvalitet života, našim istraživanjem na prvom mjestu bila je težina USM, i ispitanici sa USM su imali statistički značajno lošiji kvalitet života u odnosu na kategorije težine USM. Među faktorima koji su imali uticaja na kvalitet života djece sa urođenim srčanim manama dokazano je bio spol. U našem istraživanju djevojčice sa USM imale su bolji kvalitet života u odnosu na dječake sa USM u emocionalnoj, kognitivnoj i domeni komunikacije. Životna dob u našem istraživanju nije bila faktor koji je uticao na kvalitet života djece sa USM. Uhranjenost i BMI nisu bili faktor koji utiče na kvalitet života djece sa USM jer nisu nađene statistički značajne razlike u kvalitetu života pothranjene i pretile djece sa USM, niti razlike u kvalitetu života ove djece u odnosu na ispitanike sa USM sa normalnim zdravim rasponom BMI. Operativni tretman i medikamentozna terapija bili su značajan faktor od uticaja na kvalitet života djece sa USM. Ispitanici koji su bili podvrgnuti operaciji srca imala su statistički lošiji kvalitet života po svim domenima i u ukupnom skoru u odnosu na djecu sa USM koja nisu bila operisana. Kad je u pitanju potreba za medikamentoznom terapijom, djeca sa USM koja su morala uzimati lijekove imala su lošiji kvalitet života u odnosu na djecu sa USM bez lijekova u ukupnom skoru i u pojedinačnim domenama, izuzev emocionalne domene gdje razlike između ispitanika nisu bile statistički značajne. Fizička aktivnost kroz svakodnevno funkcionisanje i kroz sport i fiskulturu bila ja statistički značajan faktor od uticaja na kvalitet života djece sa USM. Rezultati su pokazali da su djeca sa USM koja su pokazala veću fizičku aktivnost u svakodnevnom funkcionisanju i kroz sport i fiskulturu, percipirala bolji kvalitet života i obrnuto. U našem istraživanju nađeno je da je fizička aktivnost kroz svakodnevno funkcionisanje i kroz sport i fiskulturu bila u korelaciji sa kvalitetom života djece školske dobi sa USM na području Tuzlanskog kantonana. Dodatno, modelom linearne regresijske analize, u našem istraživanju su fizička aktivnost kroz svakodnevno funkcionisanje i sport i fiskulturu bili značajni prediktori kvaliteta života djece sa USM na području Tuzlanskog kantona.
Ključne riječi: djeca sa urođenim srčanim manama, fizička aktivnost, kvalitet života