U okviru filozofskog fakulteta postoji 11 studijskih odsjeka:
– Bosanski jezik i književnost
– Engleski jezik i njiževnost
– Njemački jezik i književnost
– Turski jezik i književnost
– Pedagogija i psihologija
– Historija
– Socijalni rad
– Žurnalistika
– Filozofija i sociologija
– Razredna nastava
– Tehnički odgoj i informatika
Pa je zbog toga, oblast naučno istraživačkog rada dosta raznovrsna. U zavisnosti od odsjeka naučno-istraživački rad ima i svoje određene specifičnosti, a zajednički cilj svih odsjeka je aktivno učešće nastavnika i saradnika na međunarodnim i domaćim naučnim konferencijama, kongresima i sl.
Naučno-istraživački rad Odsjek za bosanski jezik i književnost je na slijedećim oblastima:
– priroda akcenata, njihovo raspoznavanje, bilježenje, distribucija i akcenatske paradigme promjenljivih riječi u standardnom jeziku i organskim idiomima
– izučavanje razvoja i savremenog stanja standardnojezičkih normi bosanskog, hrvatskog i srpskog jezika
– izučavanje fonološkog nivoa i prozodijskog sistema standardnog bosanskog, hrvatskog i srpskog jezika
– temeljna naobrazba iz općeg jezikoslovlja
– temeljni pravci u evropskoj i američkoj lingvistici
– jezik / govor, distinkcija
– primijenjena lingvistika – strani jezici
– mjesto srednjojužnoslavenskog dijasistema u slavenskim lingvističkim školama
– orijentalna / germanska / latinska i engleska filologija, utjecaji na b/h/s/c sistem
– razlike u normama standardnih jezika u BiH
– historijski pokazatelji razvoja lingvističke stilistike
– morfologija standardnog b/h/s. jezika
– sintaksa standardnog b/h/s. jezika
– dijalektologija kao znanstvena disciplina
– osnovi teorije lingvističke geografije
– urbana dijalektologija
– historijska i sinhronijska dijalektologija
– razvoj akcenata srednjojužnoslavenskog dijasistema
– štokavsko, kajkavsko, čakavsko i torlačko narječje
– bosanskohercegovački dijalekti i ostali dijalekti srednjojužnoslavenskog dijasistema
– metodologija dijalektoloških istraživanja
– analiza tekstova iz različitih dijalekata
– pojam i sadržaj leksikografije
– razvoj leksikografije u Bosni i Hercegovini
– očuvani rječnici u starijoj bosanskohercegovačkoj leksikografiji
– rječnik: Enciklopedijski i jezični rječnici
– Savremena leksikografija u b/h/s jeziku
– Metodika nastave b/h/s. jezika
– Metodika nastave književnosti
– pisani jezik od 11. do kraja 15. stoljeća (doba srednjovjekovne Bosne)
– razvoj slavenskih pisama
– pisani jezik od kraja 15. do druge polovine 19. stoljeća (osmansko doba)
– bosanski književni jezik u drugoj polovici 19. i početkom 20. stoljeća (3. faza razvoja)
– recentna literatura o bosanskome jeziku
– četvrta faza razvoja bosanskoga književnog jezika
– peta faza razvoja bosanskoga književnog jezika
– usmena narodna književnost:Parryeva zbirka
– epigrafika, epitaf
– umjetnost stećaka
– status srednjovjekovne bosanske epigrafike unutar žanrovskog sistema srednjovjekovne bosanske književnosti
– poetika srednjovjekovne bosanske epigrafika: lapidarnost, teme i motivi, opća mjesta, figure…
– počeci književnog stvaranja u BiH
– književnohistorijskim odrednicama i literarnim vrednotama stvaralaštva u BiH u starijem periodu
– kulturalni i povijesni koncepti (povijesne teorije 19. i 20. stoljeća)
– stilovi i razdoblja književnosti 19. i 20. stoljeća
– književne i umjetničke prakse u odnosu na stilske formacije
– teorijska određenja. Definicije romana.
– počeci romana.
– razdoblje moralizma i psihologije.
– romantizam i roman
– filozofija epa i romana: arhaička i moderna kultura.
– koncepcija realizma.
– naturalizam i teorija »eksperimenta«.
– proza ekspresionizma i futurizma.
– temeljna dihotomija romana u dvadesetom stoljeću
– roman i svjetonazori filozofije povijesti. Od Brocha do Sartrea.
– poetike «novoga romana»
– postmoderni roman
– književnost, kultura i studije kulture
– imagologija
– identitet i alteritet (pojmovi drugog i drugosti)
– balkanizam, orijentalizam, egzotizam
– imagološke analize i interpretacije djela bosanskohercegovačke i južnoslavenskih književnosti
– teorijska određenja i historijat pojmova svjetska, komparativna književnost / knjiž. komparatistika.
– književna komparatistika i problemi tematologije, književnog posredovanja, prevođenja, uticaja, intertekstualnosti, intermedijalnosti, imagologije, hronotopa…
– teorije, metodologije i pristupi iz ugla komparativnog proučavanja književnosti (pozitivizam, Geistesgeschischte, formalizam, nova kritika, fenomenologija, teorija recepcije, psihoanalitička i arhetipska kritika, strukturalizam, semiotika, poststrukturalizam, kulturalni studiji)
– interliterarne zajednice
– književnopovijesne, epohalne, tipske, poetičke karakteristike i tokovi renasanse, baroka i klasicističke književnosti
– status bosanskohercegovačke književnosti unutar južnoslavenske interliterarne zajednice u periodu austrougarske vladavine
– procesi evropeizacije i «orijentalizacije» bošnjačke književnosti; kulturološko-emancipatorski koncepti i nacionalne polarizacije; pojmovi «preporod» i «preporodna književnost»; književno-kulturna misija Mehmed-bega Kapetanovića Ljubušaka
– koegzistencija i prožimanje stilova i poetika (od prosvjetiteljstva do moderne); kulturni i književni život; književna periodika (Bošnjak, Behar, Gajret, Biser)
– prosvjetiteljska i kulturna (= identitarna) misija Safvet-bega Bašagića
– između ideologije i literature: Osman Đikić, Avdo Karabegović Hasanbegov, S. Avdo Karabegović; Fadil Kurtagić.
– Edhem Mulabdić na razmeđu romantizma i realizma.
– modernizam u poeziji Muse Ćazima Ćatića.
– autorski tandem Osmana Nuri Hadžića i Ivana Milićevića: Osman-Aziz.
– skice i teme Nafije Sarajlić.
– počeci dramskog stvaralaštvau bh književnostima (Bašagić, Šantić, Resulović,,,)
– tri razdoblja u razvoju srpske književnosti u Bosni i Hercegovini tokom austrougarske vladavine (fokloristiško-romantičarsko, doba realizma, doba modernih književnih strujanja)
– centri kulturnog i književnog djelovanja bh Srba (Mostar, Sarajevo)
– značaj književne periodike (Bosanska vila, Zora)
– književnost «Mlade Bosne»
– prozna književnost; nastanak i razvoj bh pripovijetke iz usmene priče (Niko Besarović, Luka Grđić-Bjelokosić)
– afirmacija realizma (pripovijetke i romani S. Ćorovića) i modernog koncepta pripovijetke (P. Kočić)
– poezija u matici neoromantizma (Šantić, rani Dučić); parnaso-simbolistička sinteza (Dučić), uvođenje socijalnih motiva.
– folklorna i društvena melodrama (S. Ćorović). Između farse i poltičke satire (Kočićev Jazavac pred sudom)
– drame inspirisane narodnom pjesmom (A. Šantić)
– književna historiografija i kritika (Dučić, Vladimir Ćorović, D. Mitrinović)
– časopisi kao animatori književnog rada među bosanskohercegovačkim Hrvatima (listovi don Franje Milićevića)
– kulturološki i književni značaj sarajevske «Nade» i bosanske misije S. S. Kranjčevića; uticaji matične hrvatske književnosti
– Kranjčevićevi sljedbenici u poeziji (T. Alaupović)
– prozni pisci: proza didaktičko-folklornog usmjerenja (I. Klarić)
– romantičarska novela i njen otklon ka socijalnoj motivaciji (Ante Jukić)
– modernizacija folkornozavičajnog narativa (M. Jurkić)
– romantičarski historizam i «katolička moderna» (N. Jenko alias Eugen Matić)
– melodrama iz bosanskog katoličkog ambijenta (Lepušić – Kuzmanović – Milinović)
– srednjovjekovna književnost
– značaj rada Ćirila i Metodija
– karakteristike i značaj srednjovjekovne književnosti na južnoslavenskim prostorima
– srpska biografska književnost. Sava Nemanjić, Stevan Prvovjenčani, Domentijan
– hrvatska srednjovjekovna književnost. Bašćanska ploča. Prevodilačka i prerađivačka srednjovjekovna književnost
– makedonska srednovjekovna književnost
– počeci renesansne umjetničke književnosti na južnoslavenskim prostorima
– Dubrovačko-dalmatinska književnost. Marko Marulić, Šiško Menčetić, Džore Držić, Andrija Čubranović, Hanibal Lucić.
– poetika savremenog bosanskohercegovačkog pjesništva, pitanja njegova razvoja, pitanja odnosa prema ukupnoj bosanskohercegovačkoj pjesničko-književnoj tradiciji
– književnopovijesne, epohalne, tipske, poetičke karakteristike i tokovi svjetske književnosti romantizma i realizma
– književnopovijesne, epohalne, tipske, poetičke karakteristike i tokovi svjetske književnosti književnosti modernizma i postmodernizma
– društvena uloga pripovijetke u procesima tranzicije
– Savremena bh proza (hibridini postmoderni romaneskni žanr (metafikcija), ka padu postmodernizma/nova osjećajnost, kritički mimetizam/, anti/ratni roman i pripovijetka, novopovijesni roman,tranzicijski roman, žensko pismo i pisanje u bh prozi )
– savremena bh poezija (dokumentarizam, neorealizam, anti/ratna poezija, subkulturni fenomeni u bh poeziji)
– esejistika, kritika, književna historiografija i teorija
– intertekstualnost
– parodija
– metafikcija
– decentriranje postmodernog: eks-centrično
– problematiziranje historije
– problem reference
– diskurs, moć, ideologija
– historijski subject u/prema historiji i njegova/njena priča
Organizacija naučno-istraživačkog rada u naučnim oblastima:
1. Savremeni engleski jezik
2. Engleska i američka književnost
3. Kulturologija
I. OBLASTI NIR-a prema katedrama
1. U okviru naučne oblasti Savremeni engleski jezik rade se istraživanja unutar teoretske i primijenjene lingvistikje engleskog jezika, i to kako slijedi:
– istraživanja na svim nivoima lingvističke analize: fonologija, morfologija, sintaksa i semantika,
– istraživanja u oblasti interdisciplinarnih grana lingvistike, naročito iz sociolingvistike i pragmatike u međunarodnom i domaćem kontekstu,
– istraživanja u oblasti raznih grana kognitivne lingvistike: teorije konceptualne metafore, teorije konceptualne integracije, teorije mentalnih prostora i kognitivne lingvistike,
– istraživanja u oblasti kontrastivne analize i prevođenja, te u oblasti kontaktne lingvistike, naročito u oblasti jezičnog posuđivanja,
– Istraživanja u oblasti metodike nastave engleskog jezika, usvajanja engleskog kao stranog jezika, te akademskog pisanja na engleskom jeziku.
2. U okviru naučne oblasti Engleska i američka književnost rade se istraživanja unutar teorijskih i primijenjenih studija književnosti engleskog govornog područja, odnosno:
– interdisciplinarna istraživanja u oblasti savremenih književno-kritičkih teorija,
– interdisciplinarna kvalitativna istraživanja savremene književno-kulturalne produkcije Velike Britanije i Sjedinjenih Američkih Država (SAD),
– komparativna istraživanja intersekcionalnosti roda, klase i nacije u književno-kulturalnoj i teorijskoj anglo-američkoj, kao i domaćoj produkciji,
– interdisciplinarna istraživanja u oblasti prevođenja u domaćem i međunarodnom okruženju,
– komparativna interdisciplinarna istraživanja ključnih pitanja unutar savremene književne produkcije Velike Britanije, SAD-a i BiH u regionalnom i međunarodnom kontekstu, u suodnosu recentnim doprinosima promišljanju širih društvenih procesa unutar društveno-humanističkih nauka.
3. U okviru naučne oblasti Kulturologija rade se fundamentalna i primjenjena istraživanja unutar kulturalne teorije i kulturalnih studija u domaćem i međunarodnom kontekstu, odnosno:
– istraživanja u oblasti savremenih teorija kulture i kritičkih kulturalnih studija,
– interdisciplinarna kvalitativna (terenska, arhivska i teorijska) istraživanja savremenih i povijesnih kulturnih pojava i procesa u Bosni i Hercegovini, te u njenom regionalnom i međunarodnom okruženju,
– interdisciplinarna istraživanja savremene kulturne produkcije Velike Britanije i SAD-a, te odabranih oblasti unutar britanskih i američkih kulturalnih studija,
– kvalitativna i kvantitativna istraživanja savremenih kulturnih praksi i identiteta, kulturne politike i ekonomije, te strategija kulturalizacije u domaćem i međunarodnom kontekstu,
– interdisciplinarna istraživanja u polju odabranih oblasti globalne i lokalne popularne i masovne kulture (film, audio-vizuelne umjetnosti, medijska kultura, nove tehnologije kulturne proizvodnje, kulturne prakse svakodnevnog života itd.).
II. Naučno-istraživačke aktivnosti u gore navedenim naučnim oblastima provode se kroz realizaciju:
i. Istraživanja u okviru doktorskih i magistarskih radova na relevantnim studijima II i III ciklusa;
ii. Individualnih i kolaborativnih naučno-istraživačkih projekata podržanih putem naučnih fondova od strane relevantnih ministarstava, drugih vladinih tijela, te nevladinih organizacija u Bosni i Hercegovini;
iii. Individualnih i kolaborativnih naučno-istraživačkih projekata finansiranih kroz relevantne fondove Evropske Unije, odnosno zemalja Evropske unije, Sjedinjenih Američkih Država i euroatlantskog regiona, kao i ostalih zemalja svijeta;
iv. Naučno-istraživačkih projekata koje podržavaju zainteresovani privredni subjekti, te pravna i fizička lica u zemlji i inostranstvu.
III. Rezultati naučno-istraživačkog rada objavljuju se u:
a. referentnim domaćim i međunarodnim naučnim časopisima,
b. referentnim zbornicima naučnih radova sa domaćih i međunarodnih naučnih konferencija i kongresa,
c. doktorskim i magistarskim disertacijama.
d. ostaloj relevantnoj štampanoj i elektronskoj periodici.
U oblasti naučno-istraživačkog rada, Odsjek njemačkog jezika i književnosti bavi se sljedećim istraživačkim temama:
– istraživanja u oblasti savremenog njemačkog jezika;
– konstrastivna istraživanja njemački-bosanski jezik;
– sintaksička distribucija pojedinih vrsta riječi;
– frazeologija njemačkog i bosanskog jezika, poslovice, vicevi
– pasiv u njemačkom i bosanskom jeziku;
– sintaksička analiza iz ugla gramatike zavisnosti;
– semantika, semantičke uloge, semantički odnosi;
– metafore u političkom diskursu;
– leksem „WO“ u njemačkom i njegovi ekvivalenti u bosanskom jeziku;
– istraživanja u oblasti njemačke književnosti;
– percepcija njemačke književnosti u vrijeme Austro-ugarske.
U oblasti naučno-istraživačkog rada, Odsjek socijalni rad se bavi:
– sistematsko istraživanje etiologije i dijagnosticiranja stanja socijalne potrebe, socijalnih problema i socijalnih pojava
– istraživanje primjene savremenih modela socijalne politike i socijalne politike u Bosni Hercegovini
– istraživanje modaliteta i rezultata socijalnog razvoja i socijalnog planiranja
– proučavanje efikasnosti primjene osnovnih i pomoćnih metoda socijalnog rada u prevenciji i rješavanju stanja socijalne potrebe pojedinca, porodice i lokalne zajednice
– istraživanje savremenih institucionalnih i vaninstitucionalnih modela i područja razvoja socijalnog rada
– istraživanje pojava, rezultata i efikasnosti socijalnog rada u oblasti socijalne, dječije i porodične zaštite
– istraživanje etiologije i fenomenologije socio-patoloških pojava
i savremenih socijalnih rizika
– istraživanje civilnog društva i socijalnih mreža kao resursa razvoja dobrovoljnog socijalnog rada i mrežnog socijalnog rada
– proučavanje socijalnog položaja, kvaliteta zadovoljavanja socijalnih potreba i ostvarivanja socijalnih prava osoba sa posebnim potrebama
– istraživanje savremenih modela socijalnog rada u radu s maloljetnim prestupnicima i drugim licima s devijantnim ponašanjem
proučavanje funkcija i zadataka socijalnog rada u oblasti: socijalizacije, resocijalizacije, rehabilitacije, socijalne terapije i socijalne integracije
– istraživanje rezultata u primjeni preventivnih i drugih socijalnih programa na različitim nivoima društvenog organizovanja
– proučava savremene standarde u oblasti razvoja profesionalnog socijalnog rada u svijetu i pružanja usluga socijalnog rada
– istraživanje značaja razvoja supervizije i menadžmenta u socijalnom radu
– proučavanje i unapređenje teorijske i naučne misli koja treba da pospješi razvoj socijalnog rada i socijalne politike u BiH.
U okviru naučno istraživačke djelatnosti Odsjek za Žurnalistiku bavi se istraživanjem u oblasti komunikologije i masovnih medija kao što su:
– Istraživanje oblika i načina komuniciranja na interpersonalnom, grupnom i masovnom nivou
– Istraživanje utjecaja različitih nivoa komuniciranja na pojedinca, grupe i društva
– Istraživanje utjecaja ljudske komunikacije na društvene tokove i promjene
– Istraživanje utjecaja ljudske komunikacije na kulturalne tokove i promjene
– Istraživanje utjecaja oblika komuniciranja na konstituiranje javnog mnijenja
– Istraživanja teorijskih okvira i modela komuniciranja
– Istraživanja stavova javnosti
– Istraživanje utjecaja masovnih medija na pojedinca i društvo
– Istraživanja utjecaja masmedijskih poruka na javnost i ciljne javnosti
– Istraživanje funkcija, tokova i trendova u oblasti masovnih medija i masovne komunikacije
– Priprema, realizacija evaluacija naučno-istraživačkih projekata u relevantnim oblastima
– Objavljivanje naučnih i stručnih radova u referentninm publikacijama
– Učešće na naučnim i stručnim konferencijama, seminarima i ostalim skupovima
– Međuuniverzitetska i međufakultetska saradnja
– Ostala naučno-istraživačka djelatnost u okviru naučnih oblasti Komunikologija i Masovni mediji
U okviru naučno istraživačke djelatnosti Odsjek filozofija-sociologija bavi se istraživanjem u okviru užih naučnih oblasti filozofije i sociologije i to:
a) Uža naučna oblast filozofija
Istraživanja u oblasti savremene filozofije
Teorijske osnove političke filozofije
Filozofija znanja i znanosti
Istraživanja u oblasti filozofije egzistencijalizma
b) Uža naučna oblast sociologija
– Istraživanja tranzicijskih procesa savremenog bosanskohercegovačkog društva
– Promjene i problemi u razvoju savremene bosanskohercegovačke porodice
– Istraživanja društvene strukture međuetničkih odnosa bosanskohercegovačkog društva
– Istraživanja u oblasti ekonomske sociologije
– Teorijska i empirijska istraživanja u oblasti sociologije genocida
– Istraživanja teorijskih okvira globalizacije
– Istraživanja društveno-historijskih osnova bošnjačkog etničkog identiteta
– Istraživanja socijalnog i političkog mišljenja u Bosni i Hercegovini
U domenu svoga rada Odsjek razredne nastave se bavi:
– Naučno-istraživački rad u oblasti teorijske baze i razboja kurikuluma predškolskog i osnovoškolskog obrazovanja
– Metodika rada sa djecom sa posebnim potrebama
– Teorijske osnove i praksa multidisciplinare nastave
– Savremeni modeli nastave i efekti nnjihove primjene u mlađim razredima osnovne škole
– Projektovanje kurikuluma za obrazovanje nastavnog kadra na osnovu naučnih i empirijskih istraživanja
– Psihologija i didaktika ranog učenja
